Kent u die uitdrukking? ‘de kwaliteit van het landschap’; ‘genius loci’; ‘de ecologische waarde’; ‘de intrinsieke waarde’; ‘kwaliteit leefomgeving’ …het zijn waarschijnlijk geen onbekende woorden voor mensen die zich met landschap bezig houden (landschapsarchitecten, planners, ecologen, geografen, stedebouwers). Het zijn woorden die verwijzen naar eigenschappen van het object landschap. In deze toposblog beargumenteren we dat dit soort woorden niet onschuldig of apolitiek zijn. Ze kunnen de voorkeuren van bepaalde elites reproduceren en camoufleren en daardoor bijdragen aan de creatie van elitaire landschappen.

De waarde van het landschap bestaat niet 

Dat er (door planners, landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en vergelijkbare subjecten) regelmatig wordt gesproken van de kwaliteit van het landschap, de genius loci, de ecologische waarde, de culturele waarde of de intrinsieke waarde, veronderstelt dat landschap, ecologie of erfgoed een gegeven realiteit is, die van zichzelf waarde heeft, los van onze waarneming. Nu hoef je geen Bourdieu, Foucault of Eco te zijn of te lezen om te begrijpen dat kwaliteiten en waarden geen eigenschappen zijn van de dingen zelf maar door mensen worden toegekend aan de wereld, aan materiële en immateriële zaken. Wie een schilderij van Mondriaan in een kooi met chimpansees legt, zal zien dat chimpansees andere waarden en kwaliteiten toekennen aan schilderijen dan veel mensen. Chimpansees hebben nooit de kaders aangeleerd waarbinnen ‘een Mondriaan’ betekenis heeft en de kans is aanwezig dat ze er een drol op draaien, of het aan flarden scheuren. (LEES HIER VERDER)